Przejdź do treści

Academic writing – pisanie tekstów (artykułów) naukowych

Czas trwania: 4 lub 5 godzin zegarowych.

Możliwe są krótsze lub dłuższe realizacje. Szkolenie ONLINE bądź STACJONARNE.

Pisanie tekstów naukowych jest dla badaczy podstawą awansu zawodowego. W Polsce, każdy kto ma styczność z pracą na uczelni, w centrum badawczym, ośrodku edukacyjnym, instytucji kultury itp., wie, że w dzisiaj szczególnie ważne stały się wysokopunktowane, prestiżowe czasopisma czy wydawnictwa. Szkolenie ma na celu pokazanie, jak skutecznie pisać oraz publikować właśnie w takich miejscach, a także zwrócenie uwagi na praktyczną stronę pisania.

Podstawą dobrych tekstów są dobre badania naukowe, ale to tylko połowa sukcesu. Niezwykle istotne jest poznanie meandrów publikacyjnego ekosystemu, choćby po to, aby zdecydować się, co, jak i gdzie publikować. Nie obędzie się także bez wypracowania solidnego warsztatu, bowiem teksty naukowe stanowią odrębny gatunek literacki, rządzący się określonymi prawami. Ich odkrycie oraz sprawna implementacja często pozwalają odpowiednio „sprzedać” wyniki swoich badań.

Pisanie tekstów naukowych „obwarowane” jest konkretnymi wytycznymi, co dotyczy nawet z pozoru mało ważnych kwestii, takich jak słowa kluczowe czy abstrakty. Obok „żelaznych” zasad, warto zwrócić uwagę na „miękką” stronę procesu publikacyjnego. Nauczyć się trzeba, jak pracować z redaktorem czasopisma lub sprawnego i przekonującego odpowiadania na recenzje.

Przygotowanie tekstów naukowych jest przy tym pracą podzieloną na przynajmniej dwa etapy: samo pisanie, czyli czas, kiedy powstaje manuskrypt/rozdział oraz publikowanie, czyli wszelkie działania prowadzące do jego ukazania się w (jak najlepszym) miejscu. Skupić się trzeba na obydwu etapach, nie zaniedbując drugiego, zwykle traktowanego po macoszemu. Ponadto, badacze muszą być świetnie przygotowani nawet na poziomie językowym oraz wyczuleni na wszelkie językowe pułapki.

Metodologia prowadzenia warsztatu:
Szkolenie wykorzysta następujące metody: wykład, konwersatorium, praktyczny warsztat. Podejmowane wątki zostaną omówione w sposób teoretyczny, ale prowadzący zwraca uwagę także na praktyczną stronę pisania tekstów. Warsztat wyrabia umiejętności pisania związane ze wszystkimi etapami tworzenia tekstów oraz umiejętności dotyczące proponowania tekstów do czasopism naukowych.

Korzyści wynikające z udziału w szkoleniu:
1. Zdobycie wiedzy dotyczącej publikowania w najbardziej prestiżowych miejscach, tj. czasopismach indeksowanych w bazach Scopus i WoS.
2. Doskonalenie umiejętności pisania artykułów.
3. Zdobycie wiedzy potrzebnej redaktorom lub edytorom naukowych pism.
4. Odkrycie tego, jak poprawnie pisać teksty naukowe.
5. Bycie biegłym w wyszukiwaniu źródeł naukowych.

PROGRAM SZKOLENIA

Część I. Jak się przygotować do pisania artykułu – pisanie jako proces

  1. Na jakie pytania odpowiedzieć sobie, przystępując do pisania tekstów naukowych.
  2. Dlaczego publikowanie jest trudne?
  3. Jak się przygotować do napisania artykułu naukowego – planowanie pisania; sformułowanie kategorii swojego tekstu.
  4. Wybór rodzaju publikacji.
  5. Kryteria recenzowania tekstów.

Część II. Porady językowe związane z pisaniem artykułów

  1. Pisanie po polsku czy po angielsku?
  2. Co zrobić, żeby upewnić się, że poprawny językowo (jeśli piszemy w języku angielskim)?
  3. Porządkowanie materiału oraz wybór stylu pisania.
  4. Błędy językowe, czyli Ponglish.

Część III. Wybór czasopisma, czyli gdzie publikować

  1. Co brać pod uwagę, wybierając czasopismo, w którym chcemy opublikować tekst: tematyka, wskaźniki, szybkość publikacji, opłaty, kontakt z redakcją, aims and scope, journal metrics.
  2. Wybór czasopisma pod względem tematyki; narzędzia: Journal Finder, Journal Suggester, Matching Journal, Journal Recommender.
  3. Jak weryfikować czasopisma pod względem ich jakości; czasopisma drapieżne, czasopisma kwestionowane (questionable); etyka czasopism: COPE oraz inne wytyczne (np. EASE, ICMJE, WAME, CONSORT).
  4. Sprawdzanie co można, a czego nie można robić w wypadku danego czasopisma (np. politykę dotyczącą prawa autorskiego; Sherpa/Romeo, Journal Checker Tool, Open Journal Matcher.
  5. Ministerialne wykazy czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych – kilka ciekawostek.
  6. Analizy cytowalności – Web of Science; Impact Factor; Scopus – CiteScore, Scimago Journal Rank (SJR), Source Normalized Impact per Paper (SNIP); indeks Hirscha oraz indeks Egghe’a dla czasopism; Google Metrics.

Część IV. Wysyłka (submission) artykułu

  1. Proponowanie artykułów czasopismom anglojęzycznym – o czym jeszcze pamiętać?
  2. List do edytora, covering letter/cover letter.
  3. Desk reject – co wówczas?
  4. Wskazywanie potencjalnych recenzentów.
  5. Odpowiadanie recenzentom, czyli jak sobie radzić z odrzuceniami oraz propozycjami zmian (minor lub major revision; reject).
  6. Działania około-publikacyjne, czyli jak samemu promować swój tekst.

Część V. Tytuły, abstrakty i słowa kluczowe

  1. Dlaczego te elementy są kluczowe – pozycjonowanie artykułu.
  2. Tytuł artykułu jako wyznacznik jego treści.
  3. Strategie tworzenia dobrego tytułu – informacyjny charakter vs przystępnośc, język
  4. Kilka zdań o słowach kluczowych (Key words) – dlaczego są ważne, jak je dobrze wybrać.
  5. Lista autorów (kryteria autorstwa).
  6. Abstakt jako odzwierciedlenie struktury tekstu; poszczególne części abstraktu.
  7. Abstrakty strukturyzowane i opisowe
  8. Extended abstracts i abstrakty na konferencje.
  9. Jak sobie poradzić z ograniczonym miejscem – słownictwo oraz skróty.
  10. Abstrakt a wprowadzenie i pozostałe części artykułu.
  11. Czego nie potrzebuje nasz abstrakt i inne dobre praktyki.

Część VI. Konstrukcja artykułu

  1. Uniwersalna struktura artykułu naukowego i jej różne odmiany.
  2. Research articles, czyli o potrzebie zastosowania schematu AIMRaD (Abstract, Introduction, Materials and methods, Results, and Discussion) oraz rozlicznych jego wariantów.
  3. The Introduction – wymiary kompletnego Wprowadzenia: ulokowanie w polu naukowym; wskazanie „nieodkrytych” obszarów; dokładne wyjaśnienie celu; poprawność logiczna i inne; typy cytowań (skupione na informacjach, na autorze, mieszane).
  4. Sekcja Results, czyli o tym, jak „rozkręcić” swój artykuł, przedstawiając wyniki badań niczym ciekawą historię; jak przygotować się do napisania rezultatów.
  5. Ilustracje, tabele, wykresy – jak „opowiadać” wyniki wykorzystując te elementy; typy wykresów; dobre praktyki związane z tabelami i wykresami; najczęstsze błędy związane z tymi elementami.
  6. Sekcja Methods – jej cele oraz organizacja; passive voice czy actice voice.
  7. Sekcja Discussion – ważne kwestie związane z konstrukcją (co musi/może się znaleźć w Dyskusji, podkreślanie kluczowych informacji, negocjowanie siły tez.
  8. Podziękowania – Acknowledgments.

Część VII. Przegląd literatury (literature review) jako coraz popularniejszy typ artykułu

  1. Czym jest przegląd literatury i jakie ma cele.
  2. Literature review vs reviewing literature i vote counting.
  3. Specyfika problem badawczego (review question).
  4. Typy przeglądów literatury – systematic, meta, narrative, rapid, scoping, integrative, evidence mapping i inne.
  5. Pierwszy etap tworzenia: Definiowanie problemu i kryteriów włączania/wyłączania; strategie szukania, gdzie szukać?
  6. Drugi etap: szukanie literatury – kroki (jakiego rodzaju literaturę włączać, identyfikacja miejsc szukania, słowa klucze, dodatkowe aktywności [np. hand searching czy citation chaining]).
  7. Trzeci etap: screening and selection – poszczególne kroki.
  8. Standardy raportowania – PRISMA, CONSORT, MARS, MOOSE.
  9. Flowchart – jak dobrze przygotować.
  10. Ekstrakcja danych – tabele ekstrakcji.
  11. Jakim oprogramowaniem można się posłużyć przygotowując przeglądy – wskazówki.

Część VIII. Wyszukiwanie czasopism oraz innych zasobów naukowych

  1. Typologia, rodzaje źródeł sieciowych – wyszukiwarki, agregatory, bazy danych, katalogu, serwisy ASNS, społecznościowe bibliografie.
  2. Wyszukiwanie opracowań naukowych, pełnych tekstów publikacji.
  3. Wyszukiwanie czasopism wydawanych w modelu Open Access (sieciowe zasoby); różne rodzaje OA: gold, green, hybrydowy, itd.
  4. Jak się upewniać, co do polityki wydawniczej periodyków.
  5. Rodzaje zasobów naukowych.
  6. Wyszukiwanie danych pochodzących z badań empirycznych.

© 2025 Piotr Siuda | Szkolenia i konsultacje dla naukowców